Türkiye genelinde yaklaşık 20 milyon öğrenci, bugün karne alarak yaz tatiline girerken, eğitim sistemindeki yapısal sorunlara dikkat çeken Veli-Der Antalya Şubesi, yıl sonu değerlendirme raporunu yayımladı. Veli-Der Antalya Şube Başkanı Tulin Koç tarafından açıklanan raporda, yoksulluğun ve eşitsizliğin arttığı, çocukların sistematik biçimde eğitimin dışına itildiği vurgulandı. Koç, “Zorunlu ve parasız eğitimin tartışmaya açılması, okul terki ve çocuk işçiliğini daha da artıracak.” dedi.

İKİ MİLYONA YAKIN ÇOCUK ÇALIŞIYOR

Raporda, son üç yılda okul terk eden çocuk sayısının 1 milyon 578 bine ulaştığı bilgisi yer aldı. Devamsızlığın her kademede arttığına işaret eden Koç, 2023 verilerine göre ortaöğretimde her üç öğrenciden birinin, mesleki eğitim verilen okul türlerinde ise her iki öğrenciden birinin sürekli devamsız durumda olduğunu söyledi.

764 ÇOCUK İŞÇİ YAŞAMINI YİTİRDİ

TÜİK’e göre 2023 yılında 759 bin olan kayıtlı çocuk işçi sayısının, 2024’te 869 bine çıktığını aktaran Koç, “Bu sayıya MESEM kapsamında işçileştirilen çocuklar ve kayıtdışı çalışanlar da eklendiğinde çocuk işçi sayısı 2 milyonu geçmektedir.” dedi. SGK kayıtlarına göre 2023 yılında 18 yaş altı 45 çocuğun iş cinayetlerinde hayatını kaybettiğini belirten Koç, son 12 yılda en az 764 çocuk işçinin yaşamını yitirdiğini kaydetti.

ÇOCUK YAŞTA EVLİLİKLERİ ARTIRIR

VELİ-DER’in raporunda, zorunlu eğitimin tartışmaya açılmasının, sadece eğitim hakkını değil, çocukların yaşam hakkını da tehdit ettiği vurgulandı. Koç, “Zorunlu eğitim süresi ‘eğitim devlete yük’ denilerek sınırlandırılmak isteniyor. Bu, çocuk yaşta evliliklerin ve işçiliğin önünü açar. Eğitim, alınıp satılan bir hizmet değil, anayasal bir haktır.” dedi. 2013-2018 TÜİK verilerine göre her 5 kadından birinin çocuk yaşta evlendirildiğini hatırlatan Koç, “Zorunlu eğitimi kaldırmak, karma eğitimi hedef almak çocuk yaşta evlilikleri artıracaktır” ifadelerini kullandı.

ÖĞRETMEN KIYIMI YAŞANDI

Antalya Körfez Gazetesi muhabiri Ertuğrul Gün'ün haberine göre; 5-8 Nisan 2024 tarihlerinde proje okullarına yapılan öğretmen atamalarının ardından çok sayıda öğretmenin görev yerinin değiştirildiğini ve kapsamlı bir “öğretmen kıyımı” yaşandığını belirten Koç, “Okullar kamu kurumu olmaktan çıkarılıyor. Proje okulları adı altında okullar özel işletmelere dönüştürülüyor. Bu uygulamalara karşı çıkmak kamusal eğitimi savunmaktır” dedi.

KÖY OKULLARI KAPANIYOR

Koç’un açıklamasına göre, 2016 yılında yüzde 13,3 olan MEB bütçesinin merkezi yönetim bütçesindeki payı 2024’te yüzde 9,9’a kadar düştü. Eğitime ayrılan bütçedeki bu gerilemeye karşılık, eğitim harcamalarının ailelerin üzerine yıkıldığını savunan Koç, “Beslenme, barınma, ulaşım gibi alanlarda artan maliyetler nedeniyle LGS ve YKS’ye başvurular azaldı. Çocuklar eğitimi umut olmaktan çıkmış görüyor” ifadelerini kullandı.

DEPRESYONA NEDEN OLUYOR

1990 yılında yalnızca iki ilde uygulanan taşımalı eğitimin, bugün tüm Türkiye’ye yayıldığını belirten Koç, “22 yılda 19 bin 708 köy okulu kapatıldı. Taşımalı eğitimle erişim hakkı değil, erişimsizlik yaratıldı. Köy okulları yeniden açılmalı, taşımalı sistemden vazgeçilmelidir.” dedi. Raporda, ekonomik kriz ve yetersiz sosyal politikaların çocukların sağlığını ve eğitime katılımını olumsuz etkilediği vurgulandı. TÜİK’in son verilerine göre 5-17 yaş arası çocukların yüzde 7,3’ü kendini her gün depresyonda hissettiği, 13-17 yaş grubundaki çocukların ise yarısı aşırı kaygı yaşadığı ifade edildi.

ÜCRETSİZ YEMEK VERİLMELİ

Koç, “Depresyon ve kaygı, yetersiz beslenmenin doğrudan sonucudur. Bugün Türkiye’de yüz binlerce çocuk okula kahvaltı yapmadan gidiyor. Öğle yemeği yemiyor. Bu sadece bir sağlık sorunu değil, aynı zamanda eğitim hakkının ihlalidir” dedi. VELİ-DER, 2025-2026 eğitim yılı başlamadan önce tüm okullarda ücretsiz, sağlıklı bir öğün okul yemeği uygulamasının başlatılması gerektiğini belirtti. Bu yemeklerin beslenme uzmanları gözetiminde hazırlanması ve taşımalı bölgeler, dezavantajlı mahalleler ile deprem bölgelerinden başlanarak tüm öğrencilere sunulması gerektiği ifade edildi.

LAİK EĞİTİM HERKESİN HAKKI

Son olarak Koç, eğitimin tüm kademelerinde parasız, bilimsel, laik ve eşitlikçi olması gerektiğini vurguladı. Yarışa ve elemeye dayalı merkezi sınav sistemine son verilmesi gerektiğini belirten Koç, “Her çocuk, ilgi ve yeteneği doğrultusunda desteklenmeli. Okul türleri ayrımı kaldırılmalı. Eğitim bir hak olarak herkese eşit sunulmalıdır” diye konuştu.