Zeytinlikler tehlikede! Torba Yasa’ya tepki büyüyor

Antalya Kent Konseyi, 13 Haziran 2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan ve zeytinlik alanların madencilik faaliyetlerine açılmasının önünü açabilecek olan torba yasa teklifine sert tepki gösterdi.

Son 20 yılda 10 kez Meclis gündemine gelen ve her seferinde kamuoyu tepkisi veya yargı kararlarıyla geri çekilen “3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılanması Hakkında Kanun”da yapılmak istenen değişiklikler, yeniden tartışma konusu oldu. Teklif, zeytinlik alanlara 3 kilometre mesafe sınırını fiilen kaldırarak, madencilik gibi sanayi faaliyetlerine geçici izin verilmesini mümkün kılıyor. DANIŞTAY TARAFINDAN İPTAL EDİLMİŞTİ 3573 sayılı “Zeytinciliğin ıslahı ve Yabanilerin aşılanması hakkındaki kanun” Zeytin üretimini destekleyen ve koruyan bir yasa olduğunu dikkat çeken Konsey, “Bu kanun sayesinde zeytinciliğimiz gelişmiş, 200 milyon üzerindeki ağaç sayımızla zeytin ve zeytinyağı üretiminde Dünya’nın sayılı ülkelerinden birisi haline gelmiştir. Bu yasaya göre “zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede, sanayi tesisi yapılamaz ve işletilemez.” 2012 yılında Gıda Tarım ve Hayvancılık bakanlığı yasaya aykırı olarak çıkardığı yönetmelikle, Bilim, Sanayi ve Teknoloji bakanlığına destek vermiş, ancak yönetmelik Danıştay tarafından iptal edilmiştir. İptal edilen bu yönetmelik içeriği kanun değişikliği yoluyla 2017, 2022 yıllarında ve nihayet 13.06.2025 tarihinde tekrar önümüze getirilmiştir” ifadelerini kullandı. ZEYTİNCİLİĞİMİZE BÜYÜK DARBE VURACAKTIR Meclise sunulan “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” başlıklı torba kanun teklifinin 11. maddesi zeytinliklerin madenciliğe açılmasına yol açacak düzenlemeye ilişkin Konsey şu ifadeleri kullandı: “Kamu ve tüzel kişilerce elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin, tapuda zeytinlik olarak kayıtlı veya fiili olarak üzerinde zeytinlik bulunan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda, madencilik faaliyetinin devamına olanak sağlamak için bu alanlar üzerinde geçici tesisler inşa edilmesine, zeytinliklerin taşınmasını veya başka bir alanda yeni tesis kurmak kaydı ile kamu yararı dikkate alınarak bakanlıkça izin verilebilir.” denmektedir. Zeytinlik alanlarının kömür madenciliği başta olmak üzere tüm madencilik faaliyetlerine açılmasına neden olacak bu teklif, uygulamada mümkün olmayan, “zeytinliklerin taşınması veya başka bir alanda yeni tesis kurmak kaydı ile”  gibi cümlelerle ifade edilse de, dünyada söz sahibi olduğumuz zeytinciliğimize büyük darbe vuracaktır.” ZEYTİNCİLİKLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİK TEKLİFE GERİ ÇEKİLSİN Bu teklif, sadece tarım alanlarını değil, aynı zamanda Türkiye'nin fosil yakıtlardan çıkış hedeflerini ve 2053 karbon nötr taahhüdünü de tehdit ettiğini dikkat çeken Antalya Kent Konseyi, “Kömür, en kirli fosil yakıt olup, sera gazı emisyonlarının ve hava kirliliğinin en büyük kaynaklarından biridir. Zeytinliklerin kömür madenciliği amacıyla yok edilmesi; hem iklim krizini derinleştirecek hem de halk sağlığını tehdit edecektir. Üstelik bu yaklaşım, yenilenebilir enerjiye geçişin konuşulduğu bir dönemde geri dönüş anlamına gelmektedir. Ayrıca Türkiye’nin son olarak Azerbaycan’da düzenlenen COP29 Zirvesi'nde imzaladığı iklim taahhütleri ve karbon yoğun ekonomiden düşük karbonlu ekonomiye geçiş stratejileriyle açıkça çelişmektedir. Zeytinlikler gibi karbon yutak alanlarını kömüre feda etmek, hem iklim hedeflerine hem de kamu yararına aykırıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi milletvekillerinin sağduyulu davranarak torba kanunu içindeki zeytincilikle ilgili değişiklik tekliflerinin geri çekilmesini talep ediyoruz” dedi.